چو یزدان بگسترد فرش جلالت تو اندر جهان فرش نیکی بگستر)ناصرخسرو( همی گسترانید فرش تراب چو سجاده نیکمردان برآب )سعدی( گستردنی، آنچه بر زمین گسترده شود. بساط افکنده شده (منتهی الارب) کلمه فرش برای هر گستردنی بکار می رود. از جمله سعدی در گلستان فرماید: «... فراش باد صبارا گفته تا فرش زمردین بگستراند و دایه ابر بهاری را فرموده تا بنات نبات در مهد زمین بپرورد...» و فردوسی شاعر گرانقدر در شاهنامه: بگسترد فرشی زدیبای چین که گفتی مگر آسمان شد زمین فرش در بین عامه مردم به زیراندازی گفته می شود که با مواد اولیه طبیعی مانند الیاف «پنبه، ابرشم، کتان» غیره یا مصنوعی بصورت دستی یا ماشینی بافته شود. اگرچه «گلیم، زیلو، جاجیم، پلاس، نمد» و امثال آنها نیز فرش اند اما اصطلاح فرش معمولاً برای «قالی» بکار می رود. حرفه «فرشبافی» به شهادت تاریخ بعد ازسایر مشاغل نظیر سبد بافی، پارچه بافی در دوران مادرشاهی و زمانی که مردان به شکار و جنگ مشغول بوده اند ابتدا توسط زنان پدبد آمده و تا امروز بیشتر وسیله همین گروه ادامه یافته است. بدون شک فرش های اولیه از پوست درختان و حیوانات و سایر الیاف نباتی تهیه می شده و پس از اهلی شدن گوسفند از پشم آن برای فرش های پرزدار استفاده گردیده است. طرز بافتن و رنگرزی و حتی ریسیدن نخ از الیاف با گذشت زمان و پیشرفت تمدن بشر تغییر یافته و بدین جهت اینک یکی از روش های پی بردن به درجه تمدن هریک از اقوام پیشرفت هنر وصنعت بافندگی ایشان و بویژه فرشبافی است. در اینمورد که اولین قالی بافته شده از کدام قوم است قاطعانه نمی توان اظهار نمود همان گونه که نسبت به مبداء و مولد بسیاری از دست آوردهای تاریخی انسان نمی توان نظری داد، اما آنچه مسلم است و نوشته های تاریخی در مورد هدایای ایرانیان به سرداران و بزرگان سایر ملل و اقوام نشان می دهد مردم دیگر نقاط جهان از طریق فرش ایران به چگونگی این هنر و صنعت آگاهی یافته اند. کشف فرش «پازیریک» با پرز پشمین و دارای رنگهای متعدد از جمله سرخ و سبز و آبی زرد و طرح و نقشمایه های بکار رفته در آن نشان دهنده پیشرفت و تکامل هنر و صنعت فرشبافی و فنون جانبی آن از جمله رنگرزی و طراحی در ایران باستان ناست. در سایر نقاط جهان مانند چین، مصر، ارمنستان، قفقاز، شبه جزیره هندوستان نیز فرشهای قدیمی بدست آمده که گویای قدمت صنعت فرش بافی در جهان و تاثیرگزاری طرح و نقش و بافت و رنگ آمیزی فرش ایران بر این صنعت در سطح گیتی است. فرشبافی در ایران صنعتی است روستایی و عشایری که بدلیل گسترده بودن و پراکندگی مراکز تولید تاکنون متاسفانه اطلاعاتی دقیق و فراگیر از آن تهیه نشده است. بدین لحاظ نمی توان آماری از تعداد مراکز، کارگاههای قالیبافی، دار قالیبافی، مقدار مواد مورد مصرف در این صنعت، تعداد قالیبافان تعداد فرش بافته شده در سال، تعداد فرش صادره و سایر آگاهی ها بدست داد، تا با مطالعه آنها نسبت به تامین مواد موردلزوم و عموماً بهبود وضع بافت غفرش و نیز فرشبافان اقدامی جدی نمود. لذا همانطور که در ذیل عنوان آمار فرش و فرشبافی ایران آمده است یکی از اقدامات ضروری و اولیه موسسات دست اندرکار آمار کشور یا فرش، تهیه آماری همه جانبه و گویا دراینباره در یک مقطع زمانی است. فرش، این کالای هنری، صنعتی دارای انواع و ویژگی هایی است که آن را از سایر فرآورده ها ممتاز می سازد. علم فرش و فرش شناسی خوشبختانه طی قرن اخیر به صورت دانشی مستقل و جداگانه بررسی شده و مورد توجه محافل علمی قرار گرفته است. اگرچه پایه گذاران این علم در حقیقت و بدون شک زحمتکشان گمنام طراح و بافنده و رنگرزی هستند کهنسل به مسل و سینه به سینه این هنر و صنعت مردمی را به یمدیگر منتقل نموده اند اما خدماتی را که پژوهشگران و مستشرقان غربی و در سالهای اخیر ایرانی و رقی در اینباره نموده اند نباید از نظر دور داشت. «یولییوس لسینگ» رئیس موزه منسوجات برلین در ردیف اولین کسانی است که این علم را به جهانیان معرفی و شناسانیده اند، او با نوشتن کتابی به نام «نقوش فرش های مشرق زمین از روی اصل و از روی تابلوهای قرن 15 و 16 میلادی» در سال «1877م» این دانش را پی ریزی نمود و عرضه داشت (ف.با.فسا)