آثار هنری دستی مردم در سراسر جهان از جمله نقاشی، تذهیب، تشعیر، منبت کاری خاتم ، کاشی سازی و کاشی کاری، مینیاتور، خوش نویسی و رنگرزی قالی که چکیده و عصاره ی آن ها است نشان می دهد که همواره طبیعت الهام بخش هنرمندان در خلق آثار هنری و ارزشمند ایشان بوده است.کلک نقش آفرین هنرمندان طراح با بهره گیری از منبع لایزال طبیعت در طول تاریخ دیرپای فرش ایران تنوعی بی حد ومرز به طرح و نقش این دستباف هدیه کرده است تا آن جا که محققان شماره طرح های فرش ایران را با تعداد طراحان و بافندگان آن قابل قیاس دانسته اند.فرش شناسان طرح های فرش ایران را به گونه های مختلف گروه بندی نموده اند و این اختلاف نظر هر قدر که باشد، طبیعی است.اولا نقش یک فرش با توجه به نقشمایه های آن ممکن است به گونه های مختلف تعبیر پذیرد و به انواع گروه های طرح متعلق شود. مثلا فرش با طرح لچک و ترنج و خطوط اسلیمی که دارای طره ی کامل باشد را با توجه به سه عامل مذکور یعنی لچک ترنج، خطوط اسلیمی و طره می توان به گونه های مختلف توصیف نمود چه رسد به ان که نقشمایه های فرعی فرش از جمله گل ها، گیاهان و صورت های حقیقی و خیالی موجود در آن نیز مورد توجه قرار گیرند.ثانیا «چگونه دیدن» بیننده در تشخیص طرح یک فرش مؤثر است زیرا نقاط و خطوط توجه فرش از دید بینندگان مختلف متفاوت می باشد.تحقیقات انجام شده بر روی انواع طرح فرش ایران و نظریات فرش شناسان نشان می دهد که طرح فرش بافته شده به وسیله ی مردم این سرزمین الهام گرفته از عوامل زیر است:الف- طبیعت اطراف بافنده و طراح و نمودهای آن از جمله گل ها، گیاهان،درختان، مناظر، افراد،حیوانات، اشیاء و ... ب-خطوط ، سطوح، حجم ها و شکل ها.پ- مکنونات قلبی،اعتقادات،تمنیات، ابتکارات، اقتباس ها،تقلیدهای طراحان و بافندگان. در این کتاب نیز با در نظر گرفتن عوامل مذکور طرح های فرش ایران به دو بخش و 8 گروه اصلی به شرح زیر تقسیم گردیده است: بخش نخست:طرح هایی که از عوامل طبیعی الهام گرفته اند و خود شامل سه گروه اصلی به شرح زیر اند:گروه اول-طرح فرش ایران با نقشمایه ی اصلی خط ها، سطح ها،جسم ها و اشیاء. گروه دوم-طرح فرش ایران با نقشمایه ی اصلی صورت حقیقی یا خیالی جانداران.گروه سوم-طرح فرش ایران با نقشمایه ی اصلی طبیعت سبز و مشهور به آن.بخش دوم-طرح هایی که با توجه به دستاورهای بشری از جمله نقش و نقشمایه ی فرش یا محل طراحی و بافت یا نام ایل و قبیله و اقوام وافراد یا نقش ابنیه و آثار تاریخی، دینی، مذهبی نامگذاری شده است. این طرح ها بر پنج گروه اصلی به شرح زیراند.الف: طرح فرش ایران مشهور به نام ابنیه ی تاریخی،دینی، مذهبی. ب:طرح فرش ایران مشهور به نام ایلیات و عشایر و اقوام و افراد.پ: طرح فرش ایران مشهور به نام شهرها و مکان ها. ت: طرح فرش ایران مشهور به نام نقش و نقشمایه ی آن.ث: طرح فرش ایران تلفیقی و اقتباسی.