با توجه به پیشرفت روز افزون صنعت فرش ماشینی و به نقطه مشترک رسیدن برخی ویژگی های فنی و ظاهری فرش ماشینی با فرش دستباف، برخی اعتقاد دارند از آنجا که سرعت رشد فرش ماشینی بسیار بالاست، به زودی میتواند از ویژگی های فنی فرش دستباف برخوردار شده و جایگزین فرش دستباف ایرانی شود.

اگرچه امروزه فرش ماشینی از نظر تولید، فروش و صادرات به جایگاه قابل توجهی رسیده، ولی هیچ گاه نمیتواند مقایسه مناسب و درستی با فرش دستباف باشد. چرا که ریشه و خاستگاه و خصایص این دو با یکدیگر متفاوت است. هر آنقدر که صنعت فرش ماشینی پیشرفت کند و در تولید از متد های روز دنیا بهره گیرد، برای صنعت و جایگاه خود می تواند مفید و موثر واقع شود و هیچ گاه نمی تواند جایگزین هنر اصیل و منحصر به فرد فرش دستباف ایرانی که در دنیا نظیر ندارد، شود.

اما چرا نمیتوان فرش ماشینی یا هر نوع کفپوش دیگر را جایگزین و یا در مقایسه با فرش دستباف ایرانی دید؟ این ویژگی های منحصر به فرد فرش دستباف ایرانی به جز دستباف بودن آن، مواد اولیه طبیعی، طرح و نقش اصیل ایرانی، چیست که توسط فرش ماشینی و یا کفپوش های صنعتی دیگر قابل تولید نیست؟

در این جا میتوان به ویژگی هایی نادر و کمیاب از هنر فرش دستباف ایرانی اشاره نمود که منجر به خلق ارزشی والا شده است که به راحتی به دست آوردنی نیست. فرش دستباف ایرانی چنان با اصالت، فرهنگ، تمدن و میراث ایرانیان عجین شده که این ارزش یگانه را در هیچ جای دنیا نمیتوان یافت. اگر بخواهیم این ارزش را در چندین بعد بررسی کنیم میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:

اصالت: اصالت نشان‌دهنده تاریخچه، ریشه، و هویت یک اثر است و معمولاً به عنوان یک ویژگی یکتا و بی‌نظیر شناخته می‌شود که قابل تولید و یا جایگزین با چیز دیگری نیست. از این رو با توجه به اینکه فرش دستباف ایرانی با اصالت، ریشه و هویت ایرانیان در هم گره خورده، همیشه منحصر به فرد است.

فرهنگ: از آنجا که فرش دستباف ایرانی، ریشه در مفاهیم، اعتقادات، و فرهنگ ایرانیان دارد تمامی طرح ها و نقوش به کار رفته در آن الهام گرفته از نماد های فرهنگی و ملی مانند شعر و ادبیات، هنر، زبان، آداب و رسوم و ... می باشد که اگرچه این طرح و نقوش توسط صنعت فرش ماشینی کپی شده است ولی هنوز زیبایی آن، در تار و پود و گره هایی که با دست بافته می شود، مشهود است.

تمدن: با توجه به اینکه فرش دستباف ایرانی، ارتباط عمیقی با تمدن و تاریخ ایران دارد، و نمایانگر سبک زندگی جامعه ایرانی است، مسیر چند هزار ساله ای را نسل به نسل طی نموده تا امروز به این ارزش یگانه رسیده است که اگرچه کشور های زیادی همچون چین و هند و نپال و .... سعی بر تولید این ارزش منحصر به فرد کرده اند، ولی از آنجا که ارزش تاریخی و تمدنی یک اثر، خلق کردنی نیست، ناکام مانده اند.

میراث: فرش دستباف ایرانی به عنوان بخش بزرگی از میراث ما ایرانیان معرفی می شود که نقش بسیار مهمی در حفظ و انتقال میراث فرهنگی و هنری ایرانیان ایفا می‌کند. پس داشتن هنری که به این اندازه بتواند موجب حفظ و حراست از میراث ایرانی شود، بسیار حائز اهمیت می باشد.

به طور کلی، تمامی موارد فوق منجر به خلق هنری شده که ریشه در تاریخ 2500 ساله ایرانیان داشته و این خصایص و ویژگی های تکرار نشدنی، روحی در فرش دستباف ایرانی دمیده که به راحتی قابل ایجاد در هیچ کالای دیگری نیست. حالا اگر میتوان این اصالت، هنر و فرهنگ، تمدن و میراث 2500 ساله را در کفپوش های صنعتی یافت، میتوان آنها را با فرش دستباف ایرانی مقایسه نمود و نگران جایگزینی آنها شد.